Yeni bir monitör almak istediğinizde karşınıza bir çok panel tipi çıkar. Bunlar TN, VA ve IPS paneldir. İlk başlarda size hepsi aynı gibi gelse de aslında kullanım amacı ve renk canlılığı hepsinde farklıdır. Peki VA, TN, IPS panel nedir, hangisi daha iyi ? İşte yanıtı..
TN Panel Nedir ?
TN (Twisted Nematic) paneller, en eski panel tipidir. Genellikle de fiyatı en uygun tür bu panellerdir. Ayrıca en büyük avantajları da en düşük tepki süresinin bu panellerde olmasıdır. Bu da hızlı ve rekabetçi oyunlar hareketlerin daha net görünmesini sağlar.
Avantajları
- Düşük tepki süresi
- Uygun fiyatlıdırlar
- Yüksek yenileme hızları
Dezavantajları
- Zayıf renk doğruluğu
- Dar görüş açısı
- Siyahlar tam siyah gibi görünmez
Kimler İçin Uygun ?
Eğer rekabetçi oyunlar oynuyorsan ve bütçen kısıtlıysa bu panel türü senin için idealdir. Ancak renk doğruluğuna önem veriyorsan bu panel türünü seçmeni önermem.
VA Panel Nedir ?
VA (Vertical Alignment) yani dikey hizalama paneller, daha iyi renk doğruluğu, yüksek parlaklık ve yüksek kontrast oranına sahiptirler. Görüntü kalitesi TN’e göre çok daha iyidir. Mükemmel HDR performansı nedeniyle filmler ve oyunlar için idealdir.
IPS ve OLED panellerden daha uygun fiyatlıdırlar. Orta görüş açısına sahiptirler. Ancak iyi optimize edilmezse hızlı hareketler sırasında gölgelenmeye yatkındır.
Artıları
- Yüksek kontrast oranı
- Geniş renk gamı
- IPS panele göre daha uygun fiyat
Eksileri
- Tepki süresi TN kadar hızlı değildir
- Hızlı sahnelerde “ghosting” yani gölgelenme yaşanabilir.
- Görüş açıları IPS kadar geniş değildir.
Kimler İçin Uygun ?
VA paneller oyun oynayan ve aynı zamanda film izlemekten keyif alanlar için idealdir. Hem renk kalitesi hem de kontrast oranı sayesinde çok yönlü bir deneyim sunar.
IPS Panel Nedir ?
IPS (In-Plane Switching) paneller günümüzde en çok tercih edilen ve görüntü kalitesiyle ön plana çıkan panel türleridir. En geniş renk gamına sahip panel türüdür. Temel IPS paneller bile, en gösterişli TN’lerden %20-30 daha fazla renk alanı sunar.
IPS paneller geniş 178/178 görüş açıları sunar. Bu, neredeyse her açıdan net bir görüntü anlamına gelir. Ekrana paralel yerleştirilmiş sıvı kristaller sayesinde canlı renkler ve mükemmel görüş açıları sunan bu paneller, yaratıcı çalışmalar ve oyunlar için idealdir.
Artıları
- Geniş görüş açıları (178°’ye kadar)
- Gerçekçi ve doğru renkler
- Tutarlı parlaklık ve kontrast
- İyi yenileme hızları
Eksileri
- TN ve VA panellere göre genellikle daha pahalıdır
- Tepki süresi genellikle TN kadar hızlı değildir
- Bazı modellerde “IPS glow” denilen hafif ışık sızıntısı görülebilir
Kimler İçin Uygun ?
Tasarım işiyle uğraşan ve renk doğruluğu önemli olan işlerle uğraşan kişiler için uygundur.
TN vs VA vs IPS – Hangisini Seçmeliyim?
Her panel türü farklı ihtiyaç ve kullanım amacına hitap eder. Hangisini seçmen konusunda kararsız kaldıysan senin için bir tablo hazırladım.
| Özellik | TN Panel | VA Panel | IPS Panel |
|---|---|---|---|
| Renk Kalitesi | Orta | İyi | Çok İyi |
| Görüş Açısı | Dar | Orta | Geniş |
| Tepki Süresi | Çok Hızlı | Orta | Hızlı |
| Kontrast | Düşük | Yüksek | Orta |
| Fiyat | Uygun | Orta | Yüksek |
| En Uygun Kullanım | E-spor, FPS oyunları | Film, genel kullanım | Tasarım, profesyonel işler |
Monitör Seçerken Dikkat Etmeniz Gerekenler
Monitör seçimi yaparken kullanım amacını göz önünde bulundurmak oldukça önemli. Sırf fiyatı uygun diye veya arkadaşınızdan duydunuz diye monitör seçimi yapılmaz.
- Yenileme Hızı (Hz): Oyun oynuyorsanız 120Hz veya 144Hz üzeri modelleri tercih edin.
- Tepki Süresi: 1-5 ms arası değerler oyuncular için idealdir.
- Renk Gamı: sRGB ve DCI-P3 destek oranı yüksek olan monitörler daha canlı görüntüler sunar.
- HDR Desteği: VA ve IPS panellerde HDR desteği renkleri ve kontrastı gözle görülür şekilde iyileştirir.
Sonuç
Monitör alırken fiyatına veya çözünürlüğünden çok panel türüne dikkat etmek önceliğiniz olmalıdır. Kullanım amacınıza hangi panel türü uyuyorsa onu tercih edin. Eğer bütçeniz elveriyorsa, IPS panelli bir monitör uzun vadede en dengeli deneyimi sunar. Ancak VA paneller fiyat/performans açısından tercih edilebilir bir alternatif. TN paneller ise hızlı tepki isteyen oyuncular için hâlâ ideal bir seçenek olmaya devam ediyor.
Kaynak 1 : https://www.samsung.com/au/monitors/monitor-buying-guide/ip-va-tn-oled/
Kaynak 2 : https://www.benq.com/tr-tr/knowledge-center/knowledge/how-to-choose-between-tn-va-and-ips-panels-for-the-games-you-play.html
S.S.S
Monitörler ile ilgili merak edilen ve sıkça sorulan sorular
IPS panel oyuncular için uygun mu?
Evet, artık birçok IPS panelli monitör 144Hz ve 1 ms tepki süresiyle geliyor. Hem hız hem de yüksek renk doğruluğu sunar
VA panel monitörlerde ghosting neden olur?
VA panellerin piksel geçiş süresi daha uzun olduğu için hızlı sahnelerde gölgelenme (ghosting) görülebilir.
Film izlemek için hangi panel türü daha iyi?
VA paneller yüksek kontrast oranları sayesinde film izlerken daha derin siyahlar ve canlı renkler sunar.
